12 lutego tego roku przypada 35. rocznica powstania Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej.
W 1989 roku, dzięki inicjatywie instruktorów z całej Polski, powołano ZHR aby zjednoczyć wysiłki niezależnych środowisk harcerskich poprzez powołanie alternatywnej do ZHP ogólnopolskiej organizacji harcerskiej.
Szczególną formą służby z wieloletnią tradycją jest Biała Służba jako służba pomocnicza pielgrzymom podczas pielgrzymek papieskich. Stała się elementem kształtującym ZHR i znakiem rozpoznawczym organizacji.
W okresie międzywojennym główną organizacją harcerską II RP było ZHP. W okresie niemieckiej okupacji przekształciło się w konspiracyjne Szare Szeregi. Pod koniec lat 40. komunistyczne władze przystąpiły do likwidacji organizacji. Po przymusowym zjednoczeniu ruchu młodzieżowego w 1948 r. w Związek Młodzieży Polskiej (ZMP), ZHP utracił odrębność ideową.
W latach 60. i następnych dekadach ZHP w coraz mniejszym stopniu nawiązywał do skautingowych wzorów z II Rzeczypospolitej. Wielu harcerzy miało tego świadomość.
Pierwsze próby stworzenia niezależnego harcerstwa miały miejsce w latach 70. W 1972 r. w Lublinie powstał szczep „Zawisza”. W drugiej połowie lat 70. Zawiszacy byli uznawani za harcerską elitę skupiającą ok. 300 osób.
12 lutego 1989 r. uchwalono deklarację o powołaniu Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (ZHR). 25 lutego w kościele św. Zygmunta w Warszawie podjęto uchwałę o powołaniu ZHR do życia. Wydarzenie odbyło się w obecności dwustu delegatów środowisk pochodzących z całej Polski. Pod uchwałą podpisało się 116 instruktorów i instruktorek, a później – dziesiątki kolejnych.
1 kwietnia 1989 r. w Sopocie odbył się I Walny Zjazd ZHR. Uczestniczyło w nim ponad 400 delegatek i delegatów z całego kraju. Uchwalono Statut ZHR oraz wybrano władzę. Pierwszym przewodniczącym ZHR był historyk dr hab. hm. Tomasz Strzembosz, naczelnikiem – działacz lubelskiej Solidarności i instruktor hm. Krzysztof Stanowski. Jednym z głównych celów założenia ZHR był powrót do zasad wychowania harcerskiego wypracowanych w okresie II Rzeczypospolitej. Przez dwie kadencje Tomasz Strzembosz był Przewodniczącym ZHR, a następnie – jego Honorowym Przewodniczącym. Pośmiertnie (2004) Przewodniczący ZHR hm. Kazimierz Wiatr nadał mu tytuł Harcmistrza Rzeczypospolitej. Wyróżnienie to miało to charakter symboliczny, gdyż przepisy ZHR nie przewidują stopnia Harcmistrza RP.
Symbolem ZHR jest lilijka przewiązana biało-czerwoną wstążką. Widocznym wyróżnikiem jest biało-czerwona plakietka z literami ZHR noszona nad prawą kieszenią munduru. Harcerze ZHR noszą mundury w kolorze oliwkowozielonym, harcerki – szare, a członkowie drużyn wodnych – granatowe. Mundury różnią się detalami od mundurów obowiązujących w ZHP.
ZHR odwołuje się do statutu ZHP z 1936 r. Dzieli się na 13 okręgów, a w ich ramach działa 12 Chorągwi Harcerzy i jedno Namiestnictwo Harcerek oraz 14 Chorągwi Harcerzy. Każda z chorągwi dzieli się na hufce, a te składają się z gromad i drużyn.
Obecnie ZHR liczy ok. 22 tys. członków i realizuje programy wychowawcze i edukacyjne zawarte w sprawnościach zdobywanych przez harcerzy m.in. „Polskie Państwo Podziemne”, „Burza”, „Mały Powstaniec”.
źródło:dzieje.pl/Festiwal NNW
