80 lat temu Witold Pilecki uciekł z KL Auschwitz, do którego z własnej woli i celowo trafił w 1940 r., po to by zdobywać informacje o niemieckiej machinie zbrodni i a także zbierać informacje, które pomogą wyzwolić obóz. To on, jako pierwszy, poinformował świat o niemieckim ludobójstwie.
Do obozu Pilecki trafił w nocy z 21 na 22 września 1940 wraz z tzw. drugim transportem warszawskim. Jako więzień nr 4859 był głównym organizatorem konspiracji w obozie. Uciekł w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r.,
Opracowywał pierwsze sprawozdania o ludobójstwie w Auschwitz („raporty Pileckiego”) przesyłane przez pralnicze komando do dowództwa w Warszawie i przez komórkę „Anna” w Szwecji dalej na Zachód. Meldunki o sytuacji w obozie przekazywane były także do głównej kwatery AK za pomocą uciekinierów z obozu. Jedna z takich ucieczek na polecenie Pileckiego odbyła się 16 maja 1942, a dokonali jej porucznik Wincenty Gawron oraz Stefan Bielecki. Kolejną ucieczkę z meldunkami ZOW 20 czerwca 1942 zorganizowali Eugeniusz Bendera, Kazimierz Piechowski oraz porucznik Stanisław Jaster. Więźniowie ci dokonali ucieczki najbardziej spektakularnej w historii Auschwitz, wyjeżdżając uzbrojeni po zęby w przebraniu SS-manów ukradzionym samochodem marki Steyr 220 należącym do komendanta obozu Rudolfa Hoessa.
Za swoją działalność konspiracyjną Pilecki jeszcze jako więzień obozu, w listopadzie 1941 został awansowany przez gen. Stefana „Grota” Roweckiego do stopnia porucznika.
Obozu nie zdecydowano się zaatakować, pomimo planów przygotowanych przez Pileckiego. Uznano, że taka operacja, która musiałaby być realizowana zbyt małymi lokalnymi siłami podziemia, zakończyłaby się klęską.
