W sobotę uroczystość wręczenia nagrody im. dr. Franciszka Rajkowskiego

W najbliższą sobotę, 27 kwietnia w Muzeum Szlachty Mazowieckiej odbędzie się uroczystość wręczenia nagrody im. dr. Franciszka Rajkowskiego za 2023 rok. Laureatką tego wyróżnienia jest dr Bogumiła Umińska.

Bogumiła Umińska – historyk, muzealnik, regionalistka, doktor nauk humanistycznych.

Urodzona 26 maja 1961 r. w Grudusku, córka Jadwigi i Zdzisława Kołakowskich, w rodzinie rolniczej, od pokoleń związanych z tą gminą. Absolwentka Liceum Ogólnokształcącego im. Z. Krasińskiego w Ciechanowie, Wydziału Rolniczego Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, Wydziału Historycznego Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, gdzie w 2015 r. uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych, a także Podyplomowego Studium Muzeologicznego w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ w Krakowie. Laureatka nagrody Liber Mazovia 2020 za publikację Aktywność społeczno-gospodarcza ziemian guberni płockiej w latach 1865–1914.

Od 1984 r. pracuje w ciechanowskim Muzeum (od 1997 r. jako Muzeum Szlachty Mazowieckiej), początkowo w Dziale Przyrodniczym, organizując wiele wystaw w tym zakresie, a od 1992 r. – Historycznym, pełniąc od 1996 r. funkcję kierownika, od 2019 r. kustosz dyplomowany.
Autorka wielu wystaw, informatorów oraz artykułów w prasie regionalnej i w periodykach naukowych, książek, dotyczących północnego Mazowsza w XIX i XX wieku, ruchu niepodległościowego i mazowieckiego ziemiaństwa. Inicjatorka cyklu konferencji naukowych Ziemianie Mazowsza oraz redaktorka wydawnictw z nimi związanych.
Bogumiła Umińska łączy pracę zawodową z osobistą pasją historyczną. Jej zaangażowanie na rzecz promowania historii naszego regionu daleko wykracza poza standardowy zakres obowiązków. Prezentowane projekty mają charakter autorski i podparte są profesjonalnymi badaniami naukowymi. Jednym z pól Jej aktywności jest historia Ciechanowa, któremu poświęciła wiele wystaw i publikacji. Jedna z pierwszych to Ciechanów na przełomie XIX i XX wieku, gdzie na tle ówczesnych dziejów miasta szczególnie wybrzmiała postać nietuzinkowego dr. Franciszka Rajkowskiego (1848-1908). Miastu i jego mieszkańcom z okresu zaborów poświęciła również artykuły w innych publikacjach książkowych.

Organizowała wystawy poświęcone 11. Pułkowi Ułanów Legionowych im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, który stacjonował w naszym mieście w latach 1921-1939, uczestnicząc w jego życiu społeczno-kulturalnym. Przypominała jego historię od powstania, poprzez udział w wojnie polsko-bolszewickiej, aż po II wojnę światową. Wiele miejsca w swojej aktywności poświęciła ciechanowskiej Polskiej Organizacji Wojskowej, formacji paramilitarnej, mającej bezpośredni i znaczący udział w odzyskaniu przez miasto niepodległości, organizując wystawę i wydając publikację Polska Organizacja Wojskowa w obwodzie ciechanowskim. Badała również zaangażowanie jej bohaterów w walkach o granice wschodnie w wojnie 1920 r. Zorganizowała autorskie wystawy, poświęcone zarówno 100. rocznicy odzyskania niepodległości, jak też 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej, przedstawiając te wielkie wydarzenia ze szczególnym uwzględnieniem roli Ciechanowa i ziemi ciechanowskiej.Wiele miejsca w swojej pracy dotyczącej niepodległości poświęciła również Powstaniu Styczniowemu, prowadząc badania w tym zakresie, przygotowując z wielkim rozmachem wystawy i opracowując cenne publikacje, m.in. Niechaj Polska zna, jakich synów ma. W 150 rocznicę Powstania Styczniowego.

Od kilkunastu lat w Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie organizuje również uroczyste obchody Dnia Niepodległości, często z udziałem młodzieży szkolnej.Ważnym wydarzeniem dla miasta była ekspozycja, a w ślad za nią publikacja Karty z dziejów Ciechanowa 1939-1945, której pierwszy nakład szybko się wyczerpał i został wznowiony. Autorka zaprezentowała tu najważniejsze wydarzenia związane z metodami represji hitlerowskich w naszym mieście jako centrum administracyjnym ziem północnego Mazowsza wcielonych do Rzeszy, losami jego mieszkańców i całego regionu. Przybliżyła sylwetki ciechanowskich bohaterów II wojny światowej. Z tym okresem związana była też wystawa Monte Cassino 1944-2004, w którym zaprezentowała również bohaterów bitwy związanych z Ciechanowem i sąsiednimi miejscowościami. Niektórzy z nich, mimo zaawansowanego wieku, uczestniczyli w wernisażu osobiście. Była inicjatorem i głównym organizatorem uroczystości Pamięci Bohaterów ZWZ-AK, straconych przez niemieckiego okupanta na dziedzińcu ciechanowskiego zamku – w 80. rocznicę, opracowując też stosowną wystawę edukacyjną i prezentując losy tych postaci.
Istotnym obszarem zainteresowań badawczych Laureatki jest historia mazowieckiego ziemiaństwa. Zainicjowała cykl konferencji naukowych Ziemianie Mazowsza, angażując w nie szerokie grono badaczy, wywodzących się zarówno ze środowisk muzealnych, jak też uniwersyteckich, stowarzyszeń naukowo-badawczych związanych ze szlachtą i ziemiaństwem. Podejmowane tematy dotyczyły różnych zagadnień przekrojowych, m.in. spuścizny duchowej i materialnej ziemian, ich aktywności kulturalno-oświatowej i gospodarczej, jak też udziału w walkach o niepodległość. Sama brała w konferencjach czynny udział, prezentując wyniki swoich badań w tych dziedzinach. Pokłosiem tych działań są publikacje wydane pod Jej redakcją. Najpoważniejszym opracowaniem naszej Laureatki dotyczącym tematyki ziemiańskiej jest wspomniana wcześniej publikacja Aktywność społeczno-gospodarcza ziemian guberni płockiej w latach 1865-1914, która jest dysertacją Jej pracy doktorskiej, uhonorowaną w 2020 r. nagrodą Liber Mazovia.
Ważnym wydarzeniem w dziejach miasta i kraju była wystawa i konferencja naukowa Prezydentowi Prof. Ignacemu Mościckiemu – w 150. rocznicę urodzin, która odbyła się pod Patronatem Honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy. Była jej główną inicjatorką i organizatorką, animując do współpracy zarówno badaczy lokalnych, jak też ludzi nauki z wielu uczelni w Polsce. Jej pokłosiem jest okolicznościowa publikacja pod tym samym tytułem, z materiałem badawczym również naszej Laureatki.

Zainteresowania i aktywność dr. Bogumiły Umińskiej dotykają również historii sztuki. Z sukcesem zorganizowała wystawę Ikona – przestrzeń wciąż żywa, wprowadzając swoim wykładem w fenomen trwania ikon do dzisiaj, także w Polsce. Wystawą Józef Unierzyski (ok. 1861-1948) malarz akademicki, uczeń i zięć Jana Matejki, rodem z mazowieckiej szlachty, przywołała pamięci malarza zupełnie zapomnianego, także w środowisku krakowskim, gdzie tworzył i spędził większość swojego życia. Angażując do współpracy wielu badaczy z regionu, a także historyków i krytyków sztuki z Krakowa, jak też sama prowadząc w tym kierunku badania, przygotowała publikację wraz z katalogiem kilkudziesięciu prac artysty, wprowadzając go tym samym szeroko do obiegu naukowego.

Jako członek (także założyciel) Zarządu Academia Europaea Sarbieviana, uczestniczy w promowaniu postaci ks. Macieja Kazimiera Sarbiewskiego, światowej sławy poety neołacińskiegoepoki baroku, rodem z Sarbiewa k. Płońska. Zorganizowała m.in. konferencję jemu poświęconą, na której zaprezentowała wyniki swoich badań. Wykład pt. Ślady pamięci M.K. Sarbiewskiego w wybranych muzeach polskich został opublikowany w materiale pokonferencyjnym.

Wszystkie Jej działania badawcze, wydawnicze i wystawiennicze skutkują wprowadzaniem do historiografii regionu wiele nowych, niezwykle zasłużonych postaci i przybliżają ważne wydarzenia z nimi związane. Prezentują też istotne wydarzenia w skali kraju, prezentowane z perspektywy regionu.
Przez kilkanaście lat organizowała konkursy historyczne dla młodzieży szkolnej z terenu północnego Mazowsza, którą inspirowała do własnych badań genealogicznych i poznawania historii regionu. Zainicjowała także cykle spotkań Rodem z ziemi ciechanowskiej, którego bohaterami są wybitni ziomkowie z historycznej ziemi ciechanowskiej.
Dr Bogumiła Umińska jest także członkiem Zarządu TMZC oraz Komisji Rewizyjnej Oddziału Północnomazowieckiego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, twórczo i aktywnie uczestnicząc w działaniach obu stowarzyszeń. Dla TMZC Jej sugestie, rady i propozycje są wprost bezcenne. Są gwarancją rzetelności i wiarygodności podejmowanych zadań i projektów.

Jest mamą dwóch zamężnych córek: Izabelli i Olgi, filologów jęz. angielskiego.
Mało jest osób tak skromnych w sprawie oceny swojego dorobku zawodowego i naukowego jak dr Bogumiła Umińska. Mimo niezaprzeczalnych osiągnięć w zakresie upowszechniania historii, rozległych badań i analiz historycznych pozostaje z dystansem wobec własnych osiągnięć zawodowych. Potrafi życzliwie oceniać dorobek swoich współpracowników, regionalistów i licznych w Ciechanowie pasjonatów historii. Uczestnicy spotkań muzealnych są zawsze pod wrażeniem Jej profesjonalizmu, kultury osobistej i umiejętności kontaktu z publicznością.

źródło:TMZC