80 lat temu, 19 kwietnia 1943 r., w getcie warszawskim rozpoczęło się powstanie, które przeszło do historii jako największy akt sprzeciwu wobec Holokaustu.
Żydzi od pierwszych dni okupacji niemieckiej zmagali się z terrorem. Już w czasie bombardowań Warszawy we wrześniu 1939 r. północne dzielnice miasta zamieszkane przez liczącą ok. 360 tys. społeczność żydowską były jednym z głównych celów niemieckich lotników. W listopadzie 1939 r. dokonano w stolicy pierwszej masowej egzekucji Żydów.
19 kwietnia 1943 r. żołnierze Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego stawili opór wkraczającym do getta warszawskiego siłom niemieckim. Tym samym rozpoczęli powstanie.
850 funkcjonariuszy SS uzbrojonych w karabiny maszynowe, miotacze płomieni, działka, wozy pancerne i czołgi wkroczyło na teren getta bramą od strony Nalewek. Zostali oni zaatakowani przez powstańców, którzy w pierwszym starciu odnieśli sukces. Po południu tego samego dnia liczniejsze oddziały niemieckie, dowodzone przez Jürgena Stroopa, ponownie weszły do getta. W ciągu kolejnych czterech tygodni na terenie getta trwał desperacki bój, wspierany przez Polskie Państwo Podziemne. W murach getta Niemcy dokonywali masowych zbrodni.
Dla Niemców symbolicznym końcem „wielkiej akcji” było wysadzenie w powietrze 16 maja Wielkiej Synagogi przy ul. Tłomackie. W trakcie miesięcznych walk zginęło i trafiło w ręce Niemców ok. 56 tys. więźniów getta. Powstanie i powiewające nad gettem flagi – polska i żydowska – stały się jednymi z ważniejszych symboli konfrontacji z niemieckim totalitaryzmem.
Muzeum Historii Żydów Polskich Polin po raz 11. zaprasza do włączenia się w akcję “Żonkile”, by upamiętnić największy zbrojny zryw Żydów i Żydówek podczas II wojny światowej, a zarazem pierwsze powstanie miejskie w okupowanej Europie.
19 kwietnia 3000 wolontariuszy pojawi się na ulicach Warszawy i pięciu innych polskich miast. Żółte kwiaty będą rozdawać w Krakowie, Łodzi, Wrocławiu, Lublinie i Białymstoku.
red.
Ostatnie artykuły
