“Z Panem Bogiem Żołnierze” – to były ostatnie słowa wypowiedziane przez majora. Dziś 73. rocznica śmierci mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”.
8 lutego 1951 r., w więzieniu mokotowskim w Warszawie wykonano wyrok śmierci na dowódcy V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej.
O jego losach opowiada m.in film “Pan Major Łupaszka” w reż. Arkadiusza Gołębiewskiego z 2016 roku.
W MŻWiWP na Rakowieckiej 37 o godz. 17:00 odbędzie się dziś pokaz filmu w reż. Arkadiusza Gołębiewskiego “Pan major Łupaszka” z udziałem reżysera. Pokazowi będzie też towarzyszył wykład przybliżający postać i losy niezłomnego majora ,,Łupaszki”.
Wstęp wolny! Zapraszamy!
We wrześniu 1939 r. Szyndzielarz stanął do walki w obronie ojczyzny, dowodząc 2. szwadronem swojego macierzystego pułku, wchodzącego w skład Wileńskiej Brygady Kawalerii. Po ataku ZSRS na Polskę, pod koniec września, został aresztowany przez Sowietów podczas próby przedostania się na terytorium Węgier. Szendzielarzowi udało się jednak zbiec z niewoli. Wrócił do Wilna, gdzie wkrótce włączył się w działalność konspiracyjną, najpierw w strukturach Kół Pułkowych, a następnie ZWZ-AK. W tym okresie przyjął pseudonim konspiracyjny „Łupaszka”, nawiązujący do podpułkownika kawalerii Jerzego Dąbrowskiego „Łupaszki” (słynnego zagończyka, w czasie wojny polsko-bolszewickiej współtwórcy 13. Pułku Ułanów Wileńskich, zamęczonego przez Sowietów w mińskim więzieniu w 1940 r.).
Z rozkazu Komendy Wileńskiego Okręgu AK, Szendzielarz stanął na czele oddziału partyzanckiego, który w styczniu 1944 r. oficjalnie otrzymał nazwę 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej (choć określano go także jako Brygada Śmierci). Operował on na obszarze rozciągającym się na północny-wschód od Wilna. Oddział „Łupaszki” w 1943 i 1944 r. toczył boje z wojskami niemieckimi, wspieranymi przez litewskie formacje kolaboracyjne, a także z partyzantką sowiecką.
W 1947 r. zwolnił swych podkomendnych ze złożonej przysięgi. Przeniósł się do Osielca pod Jordanowem. Został tam wytropiony przez funkcjonariuszy komunistycznej bezpieki. Aresztowano go nad ranem 30 czerwca 1948 r. w domu, w którym się ukrywał.
Wielokrotnie odznaczony najwyższymi orderami, również pośmiertnie. Został skazany na 18-krotną karę śmierci. Jak wielu naszych bohaterów, jego życie zakończyło się strzałem w tył głowy. W chwili śmierci miał tylko 41 lat.
W 2019 r. w pobliżu domu w Osielcu, w którym ukrywał się i został aresztowany „Łupaszka”, odsłonięto jego pomnik.
źródło:Festiwal NNW
